Δημοσιεύουμε κείμενο που λάβαμε απο τον συγγραφέα. Τον ευχαριστούμε για την αποστολή. Σαν συμβολή στο διάλογο δημοσιεύουμε στο τέλος του κειμένου την δική μας τοποθέτηση, όπως είχε αποτυπωθεί σε διαλόγους που είχαμε και στο ιστολόγιο στο παρελθόν.
Για το εγχείρημα ανοίγματος του εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ υπό εργατικό έλεγχο άκουσα για πρώτη φορά σε συνέλευση του συλλόγου της σχολής μου. Ένας συναγωνιστής από τον ελευθεριακό χώρο το έφερε ως παράδειγμα της “προδοτικής στάσης του ΚΚΕ” που “μετά τους φασίστες στη χαλυβουργία” δε στηρίζει τα αυτοργανωμένα εγχειρήματα. Φυσικά είχαν προηγηθεί και ορισμένα σχόλια από τους “δικούς μας” που ταύτιζαν τα εαακ με τους αγανακτισμένους και στη συνέχεια όλους με τη Χρυσή Αυγή.
(Έτσι για την ιστορία στη συνέλευση προσήλθαν περί τα 300 άτομα -καμία σχέση με το Λεωνίδα- από τους χιλιάδες συμμετέχοντες στις φοιτητικές εκλογές και τους σχεδόν 10.000+ εγγεγραμμένους στη σχολή)
Η μικρή παραπάνω εισαγωγή είχε ως στόχο α) προφανώς να εισάγει στο υπόλοιπο κείμενο και β) να δείξει ορισμένες από τις εξυπνακίστικες-οπαδικές νοοτροπίες που υπάρχουν ανάμεσα στις βάσεις των δυνάμεων που αγωνίζονται για την ανατροπή του Καπιταλισμού. Μη φανταστείτε λοιπόν πώς αυτή η νοοτροπία υπάρχει μόνο εις τους φοιτητές αλλά μοιάζει να ναι καθολικό φαινόμενο.
Τελικώς στις 12/2 ημέρα τρίτη, οι εργαζόμενοι και οι αλληλέγγυοι μπήκαν στο εργοστάσιο. Τα παλιά αποθέματα θα πωληθούν για να μπορέσει να ξεκινήσει η εργασία.
Στις 15/2 μέσω του 902.gr βγαίνει η παρακάτω ανακοίνωση:
ΒΙΟΜΕ: Παρέμβαση του Συνδικάτου Χημικής Βιομηχανίας Β. Ελλάδας
Σήμερα 16/2 στο νετ έχουν γεμίσει ανακοινώσεις από κάθε κατεύθυνση σχεδόν, από το “συνταγματικό” (ΣΥΡΙΖΑ) μέχρι το “αντισυνταγματικό” τόξο (ΕΕΚ) οι οποίοι επαναλαμβάνουν για άλλη μια φορά τα γνωστά επιχειρήματα που έχουμε βαρεθεί να ακούμε και να απαντάμε
– Δευτέρα παρουσία του κομμουνισμού
– Σεχταρισμός
– Προδοσία (κάποια ζώα δεν πιστεύανε την αυγή)
Στον αντίποδα και η ανακοίνωση όμως κινείται σε γνώριμα πλαίσια
– Αυταπάτες
– Συνεργασίες με αστικό κράτος
– Προδοσία (κάποια ζώα δεν πιστεύουν τον 902.gr)
Βέβαια το ότι κάνω κριτική και στις δύο πλευρές , δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι τις ταυτίζω. Φυσικά και όποιος έχει δέσει τις τύχες του με το ΣΥΡΙΖΑ ή τον γύρω του χώρο και την νοοτροπία αυτού δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως νοήμον άνθρωπος όταν μιλάει για αυτοδιαχείριση, εργατική αυτονομία και αμεση δημοκρατία στη βάση του εργοστασίου. Τουλάχιστον οι θέσεις του ΚΚΕ για το εν λόγω ζήτημα δεν αλλάζουν από ακροατήριο σε ακροατήριο, μιας που σαν εργατικό κόμμα δε βρίσκει πρέπον να συνδυάζει την εγκάρδια συνάντηση με το ΔΝΤ (αλήθεια που πήγε η θεωρία περί απώλειας εθνικής κυριαρχίας;) με τον ταξικό αγώνα. Κάτι που ο σύριζα δηλώνει ότι κάνει, ενώ ουσιαστικά υπερασπίζεται μόνο την πρώτη πλευρά (του ΔΝΤ και της ντόπιας και ξένης αστικής τάξης) ξεχνώντας κάθε έννοια εργατικού αγώνα.
Μερικές σκέψεις λοιπόν για το όλο εγχείρημα και την παρέμβαση του ΣΧΒ
Υπάρχει από την εκδήλωση της Κρίσης και έπειτα, η προσπάθεια να ταυτιστεί η δράση του λαικού εργατικού κινήματος με φαινόμενα όπως των αυτοδιαχειριζόμενων εγχειρημάτων της Αργεντινής ή (σε πιο αριστερές εκδοχές) με τους Ζαπατίστας και τον Τσάβεζ. Το θέμα είναι ότι μια πιο προσεχτική ανάλυση στην αργεντινή και στη βενεζουέλα του σήμερα, δείχνει την κατάληξη τέτοιων εγχειρημάτων. Η ιστορία δεν πάει μπροστά επειδή απλά το θέλουμε αλλά πρέπει να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις και ένα σωστό πλαίσιο πάλης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι κύρια αντίθεση σε ένα χώρο δουλειάς είναι βέβαια η αντίθεση εργάτη-αφεντικού , αλλά αν τυχόν εκδιωχθεί ο δεύτερος, ενώ τίποτα άλλο δεν αλλάξει στην κοινωνία, ο ρόλος του πρώτου θα μείνει ο ίδιος. Αν ένα υπό εργατικό έλεγχο εργοστάσιο συνεχίσει να λειτουργεί σε πλαίσια καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, οι εργαζόμενοι σε αυτό θα συνεχίσουν να είναι προλεταριάτο με την πιο πλήρη σημασίας της έννοιας, οι εκμεταλλευόμενοι,αυτοί που δέν έχουν τίποτα. Και τελικώς κερδισμένοι βγαίνουν κατα κανόνα τα στελέχη του σοσιαλδημοκρατικού χώρου. Στην αργεντινή η άνοδος της σοσιαλδημοκρατίας στηρίχθηκε πολύ στις αφόρμητες, ριζοσπαστικές μεν αλλά ανώριμες αντιδράσεις του λαού. Οι εκλεγμένοι γενικών συνελεύσεων τέτοιων εργοστασίων έγιναν στελέχη σε κεντροαριστερά κόμματα, ενώ απ’ τα ίδια τα εργοστάσια όσα δεν απέτυχαν οικονομικά (γιατί πάντα μιλάμε για καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής) και δε χρέωσαν για δυο ζωές τους εργαζόμενους σε αυτά, διεκδικήθηκαν στη συνέχεια από τους παλιούς ιδιοκτήτες τους , που δε θέλησαν να αφήσουν κερδοφόρες πλέον επιχειρήσεις στα χέρια των εργαζομένων. Το αστικό κράτος έπαιξε τότε το ρόλο του , πότε με τη βία, πότε με αποζημιώσεις της πλάκας εκδίωξε τους εργαζόμενους και επανέφερε την τάξη στα νεαρά σοβιέτ, που δεν κατάλαβαν ποτέ τον εαυτό τους.
Με λίγα λόγια η κριτική και οι κίνδυνοι που επισημαίνει η ανακοίνωση του 902.gr είναι πέρα για πέρα αληθινοί. Και είναι καιρός τα υπόλοιπα τμήματα της κομμουνιστικής αριστεράς και οι αντικαπιταλιστές γενικότερα, να πάρουν διαζύγιο από τον αριστερό κινηματικό λαϊκισμό και τη βουλησιαρχία. Ούτε επανάσταση θα κάνουμε με ένα κατειλημμένο εργοστάσιο, ούτε η ζωή θα αλλάξει επειδή θέλουμε να τη βλέπουμε εμείς αλλιώτικη.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο η ανακοίνωση χάνει σε πάρα πολλά σημεία και για μένα προσωπικά δείχνει την αδυναμία του ΚΚΕ και του γύρω του χώρου να παίξει έξυπνα και όχι τυπικά. Φυσικά και σπέρνουν αυταπάτες οι Συνασπισμένοι-στηρίζοντες το εγχείρημα , φυσικά και με επιδοτήσεις από το αστικό κράτος δεν κάνεις επανάσταση. φυσικά και η προπαγάνδιση του εγχειρήματος ως επανάσταση κάνει ζημιά για την ίδια την υπόθεση της επανάστασης, αλλά δεν πρέπει να ξεκινάς από αυτά για να ανοίξεις την πολιτική σου, σε αυτά πρέπει να καταλήγεις. Ακούγεται φθηνό επικοινωνιακό κόλπο αλλά δεν είναι.
Αρχικά οι συναντήσεις με υπουργούς, στελέχη της κυβέρνησης και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ καθώς και μελών των οικολόγων πράσινων , φυσικά και δεν είναι τα πιο “κομπλέ” δείγματα ενός εργατικού αγώνα αλλά σίγουρα δεν είναι και δείγματα εναντίον του. Να θυμίσω ότι με την Χαλυβουργία πολλοί συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ είχαν συναντήσεις με υπουργούς , με στόχο μια σειρά αιτημάτων όπως πχ το πάγωμα δανείων των απεργών χαλυβουργών, ενώ αξιοποιήθηκε κάθε βοήθεια προκειμένου να προβληθεί και να ενισχυθεί υλικώς (Παρουσία πχ βουλευτών και νεολαίων του ΣΥΡΙΖΑ) ο αγώνας των χαλυβουργών. Ήταν επανάσταση με τη χορηγία του αστικού κράτους αυτή; Ήταν παράδοση ενός αγωνιζόμενου εργατικού κέντρου στις δυνάμεις του οπορτουνισμού; Όχι, ήταν τακτική κίνηση που απέδωσε τα μέγιστα δυνατά, ενισχύοντας τον αγώνα των απεργών χωρίς καμία πολιτική υποχώρηση εκ μέρους τους. ΝΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΗ, ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ ΓΡΑΝΑΖΙ ΔΕ ΓΥΡΝΑ ήταν τα συνθήματα που κυριάρχησαν σε μια απ’ τις πιο ένδοξες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα.
Γιατί λοιπόν να μην γίνει το ίδιο και το εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ ; Γιατί να μην στηθούν πορείες και δυναμικές παρεμβάσεις για τον αγώνα τους; Γιατί η κάθε κριτική προς το εγχείρημα να μην έρχεται δεύτερη μετά την στήριξη της;
Μια εύκολη απάντηση είναι η εξής: Το ΚΚΕ δεν ελέγχει αυτό τον αγώνα άρα επιλέγει να μην τον στηρίξει. Οκέι, όποιος θέλει τα τρώει αριστερής προελεύσεως σκουπίδια της αστικής προπαγάνδας είναι ελεύθερος να το κάνει. Αλλά επιβάλλεται ψύχραιμη στάση.
Αρχικά το ΚΚΕ ποτέ δεν στάθηκε ενάντιο στις διεκδικήσεις των εργατών, όχι μόνο της ΒΙΟΜΕ αλλά γενικά. Άλλοι είναι αυτοί που παίζουν σε διπλό (τριπλό-τετραπλό) ταμπλό. Από κει και πέρα πρέπει να καταλάβουμε πώς το πολιτικό πλαίσιο της ΒΙΟΜΕ πλησιάζει περισσότερο παράδειγμα της Αργεντινής. Γίνεται προσπάθεια να στραφεί προς το ριζοσπαστικό , από κομμουνιστικές και αναρχικές συλλογικότητες/ομάδες αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο αν αυτό θα επιτευχθεί. Αντίθετα θα έλεγα πώς είναι μάλλον αμφίβολο.
Σε κάθε περίπτωση όμως, όταν προκύπτει ένας εργατικός αγώνας, που βάζει μάλιστα έστω και ανώριμα, ζητήματα όπως αυτό του εργατικού ελέγχου και του να διεκδικήσουν οι εργαζόμενοι τον πλούτο που παράγουν, το χρέος ενός ΚΚ είναι να σταθεί αλληλέγγυο με κάθε τρόπο, ασκώντας παράλληλα την κριτική του, χωρίς να χαϊδεύει αφτιά. Το να πάρει τη λάθος στροφή ένας αγώνας ακόμα και με κομμουνιστές μπροστάρηδες είναι κάτι που έχει συμβεί, αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να βαδίσει αταλάντευτα ένας αγώνας χωρίς τους κομμουνιστές να τον αιμοδοτούν. Αυτό που λείπει από τη ΒΙΟΜΕ είναι το κάλεσμα για την εργατική εξουσία. Ακόμα και με τη συμμετοχή του το ΚΚΕ ίσως να μη τα κατάφερνε να το περάσει, όφειλε όμως να προσπαθήσει.
__________________
ps 1. Ένα από τα πρώτα μέτρα της Παρισινής Κομμούνας ήταν η λειτουργία υπό εργατικό έλεγχο των εγκαταλελειμμένων επιχειρήσεων. Φυσικά η ΒΙΟΜΕ δεν είναι παρισινή κομμούνα αλλά σίγουρα το μέσο πάλης από μονό του δεν είναι λάθος.
ps 2. Η μη-συμμετοχή σε εργατικό αγώνα, ακόμα και με τα 1002 λάθη αυτού είναι αποκοπή από τις μάζες. Οι εργαζόμενοι στα ΜΜΜ επί χρόνια απάρτιζαν την πασοκοφρουρά. Το ΚΚΕ στάθηκε δίπλα στους αγώνες τους γιατί ήταν αγώνες της εργατικής τάξης. Οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ υπό τον “εξαίρετο” “κύριο” Φωτόπουλο προσπάθησαν να αγωνιστούν ενάντια στο χαράτσι. Το ΚΚΕ ήταν εκεί. Χωρίς να ελέγχει τους αγώνες αυτούς απαραίτητα, στήριξε από χρέος , το χρέος των κομμουνιστών απέναντι στην εργατική τάξη, και προσπάθησε να οξύνει τα ταξικά χαρακτηριστικά τους. Ζητάμε πολλά όταν λέμε να γίνει το ίδιο και στη ΒΙΟΜΕ ασχέτως ηγεσίας και πολιτικής κατεύθυνσης του αγώνα της;
Αυτό, σε ένα καπιταλιστικό περιβάλλον θα οδηγήσει-στην καλύτερη περίπτωση-σε συνεταιριστικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις με καλύτερες συνθήκες εργασίας που θα πουλάνε σε χαμηλότερες-“φιλικές” τιμές στην καπιταλιστική αγορά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η εξέλιξη σίγουρα θα δώσει λύση στους ανθρώπους που μένουν άνεργοι αλλά και καλύτερα προιόντα και τιμές στους καταναλωτές. Και οι ίδιοι εργαζόμενοι που παίρνουν αυτές τις πρωτοβουλίες ωθούνται απο την ανάγκη της επιβίωσης. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να ασκήσει κριτική για αυτό.Για αυτό και εμείς, ως καταναλωτές, θα προτιμούσαμε να ψωνίζουμε απο αυτά τα μαγαζιά και όχι απο τους μονοπωλιακούς ομίλους.
Αυτή, δυστυχώς, είναι η κατάληξη όλων αυτών των αντίστοιχών εγχειρημάτων όχι μόνο στην Αργεντινή αλλά ακόμα και σε συνθήκες ας πούμε-μη καπιταλιστικές- (γιουγκοσλαβία) κλπ. Στην Ελλάδα εξάλλου υπάρχει και μια σχετικα πρόσφατη εμπειρία με την -αυτοδιαχείριση-που σαν έννοια δεν έγινε της μόδας τώρα αλλά στη δεκαετία του 80.
Φυσικά ο καθένας μπορεί να θεωρεί ότι αυτή είναι η πρόταση σήμερα για το εργατικό κίνημα. Δικαίωμα του. Όμως το να την παρουσιάζει σαν παράδειγμα “αντιεξουσιασμού” και “επαναστατικού μοντέλου” αποτελεί-τουλάχιστον- διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Το να υποστηρίζω μια πρακτική συνεταιριστικής καπιταλιστικής επιχείρησης και ταυτόχρονα να βγάζω λόγους για “συνδικαλισμό ανεξάρτητο απο το κράτος” καθιστά μάταιη κάθε συζήτηση περί εργατικού κινήματος σήμερα. Πολύ περισσότερο του εργατικού κινήματος που έχει ανάγκη η εποχή μας.
Δεν μπορούμε να κοροιδεύουμε τον κόσμο και τους εαυτούς μας.
Οι πολιτικές οργανώσεις και συλλογικότητες όμως αν δεν θέλουν να είναι τυχοδιώκτες και σαλτιμπάγκοι έχουν ευθυνή για ξεκάθαρη πολιτική θέση απέναντι στα ζητήματα που μπαίνουν. Χωρίς αυτό να έρχεται-σε καμία περίπτωση- σε αντιπαράθεση ούτε με την αλληλεγύη ούτε με το σεβασμό που μάλλον δεν χορηγούνται ανάλογα με τον βαθμό πολιτικής συμφωνίας (η όχι;)
Πέρα βέβαια απο το να διεκδικήσει όσα του χρωστάνε η να οργανωθεί και να παλέψει όπου μπορεί για τα δικαιώματα του ως εργαζόμενος η άνεργος.
Η απάντηση είναι πολύ απλή.
Απολύτως τίποτα.
Ότι δηλαδή έχουμε να προτείνουμε και σε αυτόν που μεταναστεύει γιατί δεν βρίσκει δουλειά, σε αυτόν που παίρνει άμεσα την αποζημίωση όταν απολύεται για να επιβιώσει κλ κλπ. Σε οποιονδήποτε δηλαδή επιλέγει, τις περισσότερες φορές αναγκαστικά, άλλες λύσεις απο αυτές ενός ταξικού εργατικού κινήματος.
Απέναντι σε τέτοιες επιλογές, δεν χωράνε καταγγελίες. Τό ίδιο ισχύει και για την ΒΙΟΜΕΤ.
Όμως, άν πιστέυαμε ότι όλα (εδώ δεν μιλάμε γενικά για διεκδικήσεις μισθών, όρων εργασίας κλπ) τα κοινωνικά ζητήματα θα μπορούσαν να λυθούν σήμερα η αύριο και παλέυαμε ταυτόχρονα την ανάγκη μιας άλλης κοινωνικής οργάνωσης θα είμασταν ανακόλουθοι με ότι θεωρητικά και πολιτικά υποστηρίζουμε.
Κάποια απο αυτά δεν μπορούν να λυθούν. Τουλάχιστον εμείς δεν έχουμε όλες τις “λύσεις”. Και η μη ύπαρξη τους δεν δικαιολογεί, κατά την ταπεινή μας γνώμη, την δημιουργία ψεύτικων ελπίδων και αυταπατών.
Και πιστεύουμε ότι είναι πιο αληθινό να το πείς ανοιχτά, να σεβαστείς οποιαδήποτε επιλογή, να μην κάνεις τον έξυπνο και να προβάλλεις ότι μπορείς ώστε να κριθεί απο τη ζωή.
Και σίγουρα πιο αληθινό απο τις αυταπάτες των αντιεξουσιαστικών συνεταιρισμών εντός καπιταλιστικής αγοράς η της “αλληλεγύης” που θέτει και όρους απόλυτης συμφωνίας με όλα αυτά τα παραμύθια.
Ούτε λοιπόν “υψηλή κριτική” ούτε όμως και η αυταπάτη του αντιεξουσιαστικού και αναρχοσυνδικαλιστικού μοντέλου που διεκδικεί πλαίσιο συνεταιριστικών επιχειρήσεων και επιδοτήσεις απο το αστικό κράτος.